Τι γνωρίζουμε για τους παραθυροειδείς αδένες;
Τι είναι οι παραθυροειδείς αδένες; Ποιος είναι ο ρόλος τους στην σωστή λειτουργία του οργανισμού μας, ποιες είναι οι παθήσεις τους και πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα της δυσλειτουργίας τους;
Τι είναι οι παραθυρεοειδείς αδένες;
Οι παραθυρεοειδείς είναι συνήθως 4 μικροί αδένες, μεγέθους φακής, παρά την οπίσθια επιφάνεια των λοβών του θυρεοειδούς αδένα. Συνθέτουν και εκκρίνουν την παραθορμόνη, η οποία έχει σαν κύριο στόχο τη διατήρηση του ασβεστίου στο αίμα σε φυσιολογικά όρια. Αυτό επιτυγχάνεται με 3 μηχανισμούς:
- με την αύξηση της εντερικής απορρόφησης του ασβεστίου και
- του φωσφόρου από το έντερο,
- με την αύξηση της επαναρρόφησης του ασβεστίου από τους νεφρούς και ταυτόχρονα την αύξηση της αποβολής του φωσφόρου και
- με την απελευθέρωση του ασβεστίου από τα οστά (που δεν είναι καλό γιατί οδηγεί σε οστεοπόρωση).
Προβλήματα στη λειτουργία των υπαραθυρεοειδών αδένων
Υπερέκκριση παραθορμόνης από τους παραθυρεοειδείς αδένες
Πρόκειται για μία παθολογική κατάσταση η οποία μπορεί να οφείλεται είτε σε ύπαρξη αδενώματος είτε, σπανιότερα, σε υπερπλασία η οποία χαρακτηρίζεται ως πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.
Η υπερέκκριση της παραθορμόνης έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του ασβεστίου και μείωση του φωσφόρου του αίματος, γεγονός που δημιουργεί πολλά προβλήματα όπως:
- οστεοπόρωση
- νεφρολιθίαση
- κοιλιακό άλγος
- αφυδάτωση
- δίψα
- απώλεια όρεξης
- ναυτία
- εμετούς
- δυσκοιλιότητα
- παγκρεατίτιδα
- γαστρικά ή πεπτικά έλκη
- διαταραχές μνήμης
- σύγχυση
- κατάθλιψη
- μυϊκή αδυναμία
- αρρυθμίες και
- αρτηριακή υπέρταση.
Εάν ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι συμπτωματικός ή πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια η θεραπεία του είναι η παραθυρεοειδεκτομή, άλλως (και μάλιστα αν το ασβέστιο είναι οριακά αυξημένο) γίνεται απλώς τακτική παρακολούθηση. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και ένα φάρμακο του οποίου η χορήγηση επιτυγχάνει στην πλειοψηφία των ασθενών φυσιολογικά επίπεδα του ασβεστίου αλλά μειώνει την παραθορμόνη γύρω στο 30%.
Ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός οφείλεται συνήθως σε ανεπάρκεια βιταμίνης D από διάφορες αιτίες όπως νεφρική ανεπάρκεια και χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραθορμόνη αλλά φυσιολογικό ασβέστιο (αν και συνήθως προς τα κατώτερα φυσιολογικά όρια) και φυσιολογικό φωσφόρο. Αντιμετωπίζεται με χορήγηση βιταμίνης D με ή χωρίς ασβέστιο.
Σε περιπτώσεις χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας, ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός εξελίσσεται με τον χρόνο σε τριτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, στον οποίο έχουμε πολύ αυξημένη παραθορμόνη και παράλληλα αυξημένο ασβέστιο και φωσφόρο. Αυτή η περίπτωση αντιμετωπίζεται με εγχείρηση.
Υποπαραθυρεοειδισμός
Ο υποπαραθυρεοειδισμός, αντίθετα, χαρακτηρίζεται από χαμηλό ασβέστιο, σχετικά υψηλό φωσφόρο και απρόσφορα χαμηλή παραθορμόνη.
Οφείλεται είτε σε παραθυρεοειδεκτομή ή θυρεοειδεκτομή είτε σε αυτοάνοση αιτιολογία ή σε άλλα αίτια όπως προηγηθείσα ακτινοβολία στην περιοχή του λαιμού ή υπομαγνησιαιμία στο πλαίσιο κατάχρησης οινοπνεύματος.
Οι ασθενείς με υποπαραθυρεοειδισμό μπορεί να παρουσιάσουν:
- παραισθησίες κυρίως στα δάκτυλα και στα χείλη
- αυτόματες μυϊκές συσπάσεις στο πρόσωπο
- μυϊκές κράμπες και πόνους
- εύκολη κόπωση
- αλλαγές στη διάθεση όπως ευερεθιστότητα, άγχος ή κατάθλιψη
- ξηρότητα στο δέρμα
- εύθρυπτες τρίχες και νύχια
- λαρυγγόσπασμο
- καρδιακές αρρυθμίες
- νεφρολιθίαση
- επιληπτικές κρίσεις.
Σε χρόνιες καταστάσεις μπορεί οι ασθενείς να εμφανίσουν καταρράκτη και επασβεστώσεις στα βασικά γάγγλια.
Η νόσος αντιμετωπίζεται με συνεχή λήψη βιταμίνης D και ασβεστίου και σε ανθεκτικές περιπτώσεις, με τη χορήγηση ενέσιμης συνθετικής παραθορμόνης.
Τόσο ο υπερπαραθυρεοειδισμός όσο και ο υποπαραθυρεοειδισμός μπορεί σπάνια να έχουν οικογενή κατανομή και να συνυπάρχουν και με άλλες ενδοκρινοπάθειες.
