Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την αντισύλληψη;

Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Population Fund, UNFPA) για το έτος 2023, τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης αντισυλληπτικών μεθόδων σε γυναίκες ηλικίας 15-49 ετών, ανά χώρα, παρατηρήθηκαν στην Φινλανδία (79%), στην Ελβετία (73%) και στον Καναδά (73%).

Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν ότι ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες υπάρχουν γυναίκες που στερούνται της δυνατότητας να επιλέξουν και να προγραμματίσουν την εγκυμοσύνη τους. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια να ανακύπτει μεγάλος αριθμός από μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες παγκοσμίως, με σημαντικό ποσοστό από αυτές να καταλήγουν σε διακοπή της εγκυμοσύνης, η οποία συχνά δεν γίνεται με ασφαλείς υγειονομικές συνθήκες. Επιπλέον, σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με χρόνια νοσήματα, η αδυναμία προγραμματισμού της εγκυμοσύνης δεν δίνει την δυνατότητα η σύλληψη να γίνει σε μία φάση που ελέγχεται ικανοποιητικά το χρόνιο νόσημα, με επακόλουθο την εμφάνιση επιπλοκών στην έγκυο και ανεπιθύμητων συμβαμάτων στο έμβρυο ή/και στο νεογνό.

Είναι λοιπόν απαραίτητη η συστηματική ενημέρωση, η περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση των υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού και η συμβουλευτική αντισύλληψης από τους ιατρούς, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε ολοένα και περισσότερες γυναίκες στην χρήση μεθόδων αντισύλληψης. Αυτός είναι και το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Αντισύλληψης που κάθε χρόνο, στις 26 Σεπτεμβρίου, αναδεικνύει την αξία της συνειδητής απόφασης για τεκνοποίηση ώστε κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, σε όλο τον κόσμο να έχει την δυνατότητα να επιλέγει ελεύθερα εάν και πότε θα γίνει μητέρα.

Ποιες είναι οι αντισυλληπτικές μέθοδοι

Ήδη από τον προηγούμενο αιώνα έχουν αναπτυχθεί ασφαλείς και αποτελεσματικές αντισυλληπτικές μέθοδοι για την αποτροπή ή για την ελάττωση της πιθανότητας μίας  ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Σήμερα, υπάρχουν στην διάθεση κάθε ζευγαριού και κάθε γυναίκας πολλές επιλογές αντισυλληπτικών μεθόδων που διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στις ορμονικές και στις μη ορμονικές.

Ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης

Τα αντισυλληπτικά χάπια αποτελούν την πλέον διαδεδομένη μέθοδο ορμονικής αντισύλληψης, καθώς εκτός από την αντισυλληπτική δράση υψηλής αποτελεσματικότητας, προσφέρουν επίσης:

• ρύθμιση του κύκλου,
• βελτίωση ή ύφεση δυσμηνόρροιας,
• βελτίωση ή ύφεση του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου και
• βελτίωση ή ύφεση ακμής.

Ωστόσο, πρέπει προηγουμένως να αποκλείονται οι καταστάσεις που αποτελούν αντένδειξη για την χορήγηση τους.

Μη ορμονικές μέθοδοι αντισύλληψης

Το ανδρικό προφυλακτικό αποτελεί πολύ διαδεδομένη μέθοδο αντισύλληψης, η οποία έχει σαφώς μικρότερη αποτελεσματικότητα από εκείνη της ορμονικής αντισύλληψης, ωστόσο παρουσιάζει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι προφυλάσσει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της HIV λοίμωξης.

Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα της επείγουσας αντισύλληψης, η οποία εφαρμόζεται μετά από επαφή χωρίς προφύλαξη και έχει ως στόχο την αποφυγή της εγκυμοσύνης.



Η ανάγκη της συμβουλευτικής ιατρικής για την αντισύλληψη

Οι μέθοδοι αντισύλληψης για να είναι αποτελεσματικές θα πρέπει να εφαρμόζονται συστηματικά και σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, ωστόσο ακόμη και με αυτές τις προϋποθέσεις δεν έχουν όλες την ίδια αποτελεσματικότητα. Επίσης, η κάθε αντισυλληπτική μέθοδος εμφανίζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και αρκετές από αυτές έχουν αντενδείξεις και ανεπιθύμητες ενέργειες. Και εδώ αναδεικνύεται η σημασία της ιατρικής συμβουλευτικής αντισύλληψης για την επιλογή της μεθόδου αντισύλληψης. Πρέπει να παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων αντισυλληπτικών μεθόδων και να συνεκτιμώνται από τον θεράποντα ιατρό παράγοντες όπως η ηλικία και η κατάσταση της υγείας της γυναίκας προκειμένου να καθορίζονται τα ιατρικά κριτήρια καταλληλότητας των ορμονικών μεθόδων αντισύλληψης. Την τελική απόφαση για την επιλογή της αντισυλληπτικής μεθόδου θα πρέπει να πάρει η ίδια η γυναίκα (ή ο άνδρας, εάν πρόκειται να κάνει χρήση ο ίδιος) ανάλογα με την προσωπική κατάσταση (γάμος, σταθερή σχέση, ευκαιριακές σχέσεις), την επιθυμητή διάρκεια αντισύλληψης και τις δυνατότητες συμμόρφωσης στην εφαρμογή μίας μεθόδου. Επίσης, στην απόφαση της επιλογής συμβάλλει και η ενδεχόμενη εμπειρία από προηγούμενη χρήση αντισυλληπτικής μεθόδου, ως προς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα. Εφ’ όσον επιλεγεί κάποια ορμονική μέθοδος αντισύλληψης, χρειάζεται τακτική ιατρική παρακολούθηση για την έγκαιρη διαπίστωση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών.

Όποια αντισυλληπτική μέθοδος κι αν επιλεγεί, θα πρέπει:

• να προσφέρει ασφάλεια και αποτελεσματικότητα,
• να θεωρείται εύκολη στην χρήση,
• να ταιριάζει στον τρόπο ζωής και
• να μην διαταράσσει την σεξουαλική ζωή.

Τα πλεονεκτήματα της ορθής χρήσης αντισυλληπτικής μεθόδου

Η σωστή και συστηματική χρήση αντισύλληψης επιφέρει μείωση των ανεπιθύμητων κυήσεων, μείωση των διακοπών εγκυμοσύνης και μείωση της μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας. Επιπλέον δίνει την δυνατότητα στις γυναίκες να επιλέξουν το πότε και για πόσες φορές θα γίνουν μητέρες, να προγραμματίσουν την ζωή τους ως προς την εκπαίδευση και την επαγγελματική τους δραστηριότητα, συμβάλλει στην καλή σεξουαλική ζωή των γυναικών καθώς αποφεύγεται το άγχος ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Η αντισύλληψη είναι επομένως ένα πολύτιμο όπλο στα χέρια της ανθρωπότητας για την βελτίωση της κοινωνίας.